Bankacılık Yükümlülüklerinin Vergi Uyumu: BSMV
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10371211Anahtar Kelimeler:
BSMV, Vergi Kanunu, Vergi Teorisi, Vergi UyumuÖzet
Amaç – Bu çalışmanın amacı Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV)’ni vergi uyumu bakış açısıyla ele almaktır. Bu amaç doğrultusunda BSMV’nin içinde bulunduğu vergi sınıflandırmasında varlığını sürdürmesinin yararının olup olmadığı ve Türkiye’de BSMV vergi uyumu durumu sorularına cevap aranmaktadır.
Tasarım/veri/metodoloji – Çalışmada 2006-2022 yılları BSMV ile ilgili bazı veriler için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) verilerinden yararlanılmış olup nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yönteminden yararlanılmıştır.
Bulgular – BSMV için kanun metninin karmaşık ve okunabilirlik düzeyinin zor olduğu ve dolaylı vergi sınıflandırmasında olması nedeniyle mükelleflerin bu durumdan rahatsız olduğu, merkezi yönetim gelirleri içerisinde BSMV tahakkuk ve tahsilat miktarının neredeyse eşit artış- azalış gösterdiği tespit edilmiştir. BSMV’nin dolaylı vergi sınıflandırmasında varlığını sürdürmesinin yararlı olduğu ve BSMV vergi uyumunun yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Özgünlük/değer – Gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, MTV, ÖTV gibi vergiler birçok yönden çalışmaların araştırma konusu olmuştur. BSMV’yi vergi uyumu bakış açısıyla konu edinen çalışma sayısının az olduğu ve BSMV için ikincil verilerle çalışmalarda ele alınmadığı bilinmektedir. Bu nedenle çalışma bu yönüyle literatüre katkı sağlar niteliktedir.
Referanslar
Altınsoy, S. (2010). Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nin Türk Bankacilik Sektörüne Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Arslan, C. B. (2020). Vergilemede açıklık ve basitlik ilkesi: Kurumlar Vergisi Kanunu’nun okunabilirlik düzeyine ilişkin bir inceleme. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 687-695. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.704193
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) (2023). TBS Temel Göstergeler Raporu, https://www.bddk.org.tr/Veri/Detay/162
Bülbül, D., Orkunoğlu, İ. (2009). Türkiye’de Otomotiv Piyasasındaki Özel Tüketim Vergisi İndirimlerinin Maliye Sosyolojisi Açısından Analizi. Sosyoekonomi, 10(10). https://doi.org/10.17233/se.77345
Can, İ. (2018). Bankacılık Sektöründe Vergilendirme, Ali Rıza Gökbunar, Cuma Ercan & Yavuz Tansoy Yıldırım (Ed.), Yerelden Globale Stratejik Araştirmalar IV içinde (s. 62-73). IJOPEC Publication Limited: London.
Cullis, John G. & Levis, Alan (1997), Why People Pay Taxes: From A Conventional Economic Model To A Model of Social Convention, Journal of Psychology, 18, 305-321.
Çağan, N. (1976). Bankaların Vergi Yükümlülükleri ve Vergi Sorumlulukları. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 33, 1. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000918.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) (2023). İstatistikler, https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/istatistikler.
Güneri, E. (1987). Banka ve Sigorta İşlemlerinin Vergilendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, T.C. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gürdal, T., Yardimcioğlu, F., Beşel, F. (2016). Türk Vergi Sisteminin Popülerlik Analizi. Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(2), 33-52.
Kaçar, M., Çetin Gerger, G. (2021). Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Karşısında Denizli Merkez İlçede Mükelleflerin Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Gümrük Ticaret Dergisi, 8(24), 66-81.
Kirman, A. (1995). Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Ankara Üniversitesi: Ankara.
Kuzucu Yapar, B. (2022). Vergilendirmede Açıklık İlkesi: Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun Okunabilirlik Düzeyine İlişkin Bir Değerlendirme. Ekonomi İşletme Ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 4(3), 207-216. https://doi.org/10.38009/ekimad.1152397
Mevzuat. Gider Vergileri Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.6802.pdf
Öner, S., Cural, M. (2019). Vergi Karmaşıklığı: Gelir Vergisi Kanunu, Gelir Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberleri ve Beyan BroşürlerininOkunabilirliği. Maliye Araştırmaları Dergisi, 5(1), 99-114.
Öz, M. (2022). Engellilerin KKDF ve BSMV Yönünden Değerlendirilmesi. Malî Hukuk Dergisi, 18, 209, 1061-1072.
Seyhan, F. (2008). Finansal İşlem Vergileri Ve Türkiye’de Banka Ve Sigorta Muameleleri Vergisi Uygulaması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, T.C. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tanrıverdi, S. (2010). Banka Muameleleri Vergisi'nin Bankacılık Sektöründe Rekabeti Bozucu Etkileri ve Bir Model Önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, T.C. Marmara Üniversitesi, Bankacılık Ve Sigortacılık Enstitüsü.
Tunçer, M. (2002). Hükümet-Birey İlişkilerinin Vergi Uyumuna Etkisi ve Türkiye, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(3), 107-128.
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) (2023). 11.12.2023 Tarihi İtibarıyla Gruplar Bazında, Banka ve Bankaların Şube Sayıları, https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_sube_bilgi leri.asp
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2023). Kişi Başına GSYH, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Yillik-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-2022-49742#:~:text=Ki%C5%9Fi%20ba%C5%9F%C 4%B1na%20GSYH%2C%202022%20y%C4%B1l%C4%B1nda,10%20bin%20659%20dolar%20oldu.
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Ve Yeminli Mali Müşavirler Odalari Birliği (TÜRMOB) (2023). Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Oranı-2023, https://www.turmob.org.tr/mevzuat/pratikBilgiler/105fe2b5-bbc5-43bc-ab84-f048ea9784c0/banka-ve-sigorta-muameleleri-vergisi-orani-2023
Yelman, E. (2021). Vergi Karmaşikliği Bağlaminda Türkiye’de Harcama Vergilerinin Okunabilirlik Analizi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 145-165. https://doi.org/10.20493/birtop. 1011311.
Yetiz, F. (2016). Bankacılığın Doğuşu ve Türk Bankacılık Sistemi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 107-117.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Kategori
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Ekonomi, Finans ve Sürdürülebilirlik Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.